گردشگران داخلی ایران در سال ۲۰۲۰ بالغ بر ۹۳ هزار و ۸۹۴ میلیارد تومان هزینه کرده بودند که این رقم نسبت به سال قبل از آن با افت۳۹ .۷ درصدی مواجه شده بوده است. دلیل این افت نیز او جگیری بیماری کرونا در آن سال است.  بعد از سال ۲۰۲۰ گردشگری داخلی روند رو به رشدی را طی کرد، به طور ی که در سال ۲۰۲۱ هزینه کرد گردشگران داخلی ایران ۴۸.۹ درصد رشد داشته و به ۱۳۹ هزار و ۷۷۲ میلیارد تومان رسیده است .درحالیکه براساس آمارها، چشم انداز هزینه های گردشگری داخلی در سراسر دنیا روند رو به رشدی را نشا ن می دهد، ایران نیز تحت تأثیر روند جهانی قرار دارد.

وضعیت و تحلیل گردشگری داخلی ایران

براساس نتایج آمارگیری از گردشگران ملی مرکز ملی آمار ایران در سال ۱۴۰۰ ،ا ز جامعه ۲۶ میلیون و ۳۰۲ هزارنفری خانوار کشور، حدود ۷۰درصد از آنان در سال ۱۴۰۰ سفر نرفته و تنها هفت میلیون و ۷۸۸ هزار خانوار معادل ۳۰ درصد خانوارهای کشور در این سال به سفر رفته اند.

ازسوی دیگر نگاهی به تعداد سفرهای بومی اعضای خانوار برحسب سفر با اقامت شبانه یا بدون اقامت شبانه نیز نشا ن می دهد. در سال۱۴۰۰ ، حدود ۴۲ درصد سفرها با اقامت شبانه و ۵۸ درصد بدون اقامت شبانه بوده که البته درصد خانوارهای سفر رفته در طول سال ۱۴۰۰ از بهار۱۳۹۸ کمتر است.

روند سفر ایرانیان نشان می دهد همزمان با افزایش جمعیت، میزان سفرها نیز با افزایش نسبی همراه بوده است که با شیوع کرونا این روند متوقف شد، اما با بررسی آمار سفرهای نوروزی در سال ۱۴۰۲ مشاهده می شود سفرها روند افزایشی نسبت به دوران کرونا به دست آورده است.

به طور ی که طبق گزارش دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر در سال ۱۴۰۲ از ۲۵ اسفندماه سال ۱۴۰۱ تا ۱۵ فروردین ماه سال ۱۴۰۲ ، درمجموع ۵۷ .۱ میلیون نفر شب اقامت ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۱۷ درصد رشد داشته است.

بین سا لهای ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ ۱ در کل از نظر کمیت )ب هجز ایام محدودیت های بیماری کرونا( گردشگری داخلی در ایران رو به افزایش بوده که برمبنای داده های موجود، سرانه سفرهای خانوارها چند برابر شد ه است. بااین حال افزایش کمیت سفر را نمی توان نشانه موفقیت یا بهبود شرایط دانست.  همان طور که جدول ( ۱) مشخص است متوسط هزینه های غیرخوراکی خانوار ایرانی شهری از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۹۹روند صعودی را طی کرده، اما شتاب رشد هزینه های فراغتی )شامل تفریح و سرگرمی، هتل، مسافرخانه، مسافرت های دسته جمعی(  کمتربوده است. به عبارتی نسبت هزینه های فراغتی به هزینه های غیرخوراکی سالیانه خانوار با کاهش روبه رو بوده و سبد فراغتی خانوار با تغییرمعناداری روبه رو شده است./مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی